خاتم ترکیبی است از چند ضلعیهای منظم که از کنار هم قرارگرفتن لایه ایی نازک از قطعات مثلثی شکل چوبهای رنگی، فلز برنج و استخوان بدست می آید. در هنر خاتم قطعات چوب، استخوان و فلز را طی یک پرسه طولانی مدت آماده و به صورت کاملاً منظم و در قالب اشکال هندسی به ظرافت در کنار هم قرار داده و پس از برش به صورت لایه لایه، با چسب چوب روی زیرکار چوبی می چسبانند. آثار قدیمی به جامانده همچون در کاخها و رحلهای قرآن نشان دهنده قدمت این هنر در شهر اصفهان به ویژه در عهد صفوی است.
گلبندی همان ساخت گل خاتم است که در هنر خاتم سازی در انواع و رنگهای متفاوت ساخته میشود. ساخت گل خاتم، یکی از زیباترین و در عین حال مشکل ترین مراحل خاتمسازی است. منظور از پیچیدن گلها، کنار یکدیگر قرار دادن انواع مصالح خاتم سازی است به گونه ای که از اجتماع آنها طرح نهایی یا گُلی به دست آید که برای کار در نظر گرفته شده است. دقت در نظم و هماهنگی رنگ مصالح، باعث زیبایی گل خواهد شد. هنرمند خاتم ساز بایستی از همان ابتدا، گل خاتم مورد نظر را طراحی و رنگ بندی کند تا بر اساس آن گل بسازد. زیرا بر¬اساس طراحی و رنگبندی آن مصالح مورد نیاز تهیه، شمارش و در نهایت گل خاتم ساخته می شود. هنرمندان خاتم ساز گلبندی خود را به صورت ذهنی و با تکیه بر تجربیات گذشته و مهارت خود اجرا می کنند. طراحی و ساخت هر گل خاتم از مرکز شروع می شود. ساخت گل که در واقع مهمترین بخش تشکیل دهنده یک خاتم است بستگی به نوع آن دارد. گاهی نقطه شروع خاتم یک گل است. در جایی این گل از اجتماع چندین مثلث و در جایی دیگر از به هم پیچیده شدن شش پَره به دست میآید. (پره عبارت است از مجموع سه منشور با مقطع مثلث متساوی الاضلاع که در اطراف یک منشور از جنس دیگری قرار می یرد.) استادکار براساس طرح از پیش تعیین شده، انواع چوبها، استخوانها و مفتولهای فلزی را به طول ۳۰ سانتیمتر و قطر ۱ تا ۵/۲ میلیمتر می برند و به آن شکل مثلث می دهند و با سوهان مثلثها را می سایند و صیقل میدهند و به وسیله سریشم یا چسب چوب به یکدیگر می چسبانند و اطراف آن را با نخ پنبه ای می پیچند تا به اصطلاح خودش را بگیرد و خشک شود، سپس نخ دور مثلثها را باز می کنند. این کار ادامه می یابد تا گل خاتم مورد نظر حاصل گردد. پس از چسباندن و اطمینان از خشک شدن گل خاتم آن را سوهانکاری می کنند. سوهانکاری گل خاتم را «گُل سابی» می نامند که به منظور منظم کردن شش ضلعی گل خاتم، زدودن آثار باقیمانده چسب و آماده کردن گل برای مراحل بعدی انجام می شود.
برای خرید هدایای تبلیغاتی صنایع دستی از هنر خاتم سازی اینجا کلیک کنید.
پس از آماده کردن چندین گل آنها را بین دو تخته در کنار هم می چینند و لابه لای آنرا با چسب چوب یا سریش پر می کنند و زیر پرس به صورت یک تکه در می¬آورند که به آن قامه میگویند. سپس استاد کار لایه هایی به ضخامت ۵/۱ میلیمتر را از سطح قامه برش میدهد و پس از آماده سازی زیرساخت، خاتمها براساس طرح، رنگ، شکل و ابعاد بر روی زمینه کار به وسیله چسب چوب چسبانده میشود
برای دیدن محصولات خاتم کلیک کنید