قلمکار سازی
قلمکار سازی هنری است که انواع سفره و رومیزی، سجاده و کیف را به روش چاپ قالبی یا بسمه ای رنگی بر روی پارچه پنبه ای ایجاد می کند. قلمکار سازان را چیت ساز نیز می گویند.اوج این هنر مربوط به دوران صفویه در شهر اصفهان است.
روش کار: روش کاری که امروزه در اصفهان قلمکاران بکار می برند بسمه های چهار رنگ است که این چهار رنگ شامل سیاه- سفید -قرمز و آبی است. سطح بالای تولید به روش قالبی به دلیل سرعت در انجام کار جایگزین استفاده از قلمو شده است.جنس قلبها به دلیل دوام و کیفیت بالا برای تولیدات انبوه از چوب درخت گلابی است. برای چاپ قلمکار ابتدا پارچه را در ابعادی که میخواهند برش میزنند. بعد ریشه های آن را تابیده و گره می زنند. اکنون قالب ساخته شده از چوب گلابی را داخل رنگ فرو برده و به ترتیب از سیاه نقش را روی پارچ ایجاد می کنند . رنگ مورد استفاده برای دوام و ثبات رنگ، گیاهی است مثلا مشکی را از پوست گردو،رنگ قرمز را از نوعی سنگ به نام زاج سفید و ریشه گیاه روناس، رنگ زرد و سبز را از پوست انار شیرین ،رنگ آبی را از پودر لاجورد و شیره انگور بدست می آورد و بعد با نسبت مشخص با کتیرا به عنوان یک عامل چسبنده ترکیب میکنند. وقتی کار نقش اندازی روی پارچه به اتمام رسید رنگهای اضافه بر روی پارچه را بوسیله مهر های چوبی پاک می کنند در اصلاح قلمکار سازان به این مرحله صحرا کاری گویند.در حین عملیات شستشو رنگ قرمز کم رنگ می شود که به منظور باز گردادن دوباره این رنگ پارچه را در پاتیل( دیگ) هایی که رنگ روناس و پوست انار است، می جوشانند.بعد برای شفافیت کار آن را در پاتیل آب سرد و پوست انار غوطه ور می کنند.این کار علاوه بر شفافیت زمینه کار را کرم رنگ میکند.
ثبات رنگ در پارچه های قلمکار از ویژگی های آن است که برای تست آن می توان یک دستمال مرطوب را برداشته روی سطح آن بکشید تا متوجه شوید پارچه رنگ می دهد یا نه.
برای دیدن انواع رومیزی های قلمکاری اینجا کلیک کنید.